Perianal Fistül (Anal Fistül) Nedir?

Makat yada diğer adıyla anüs bölgesi vücudumuzda en fazla mikrobun barındığı yerlerden biri olup, bu nedenle apse ve iltihap gibi sorunlar çok sık görülebilir. Makatta akıntı (iltihap / apse) İlk bakışta ciddi bir sorun gibi görünmese de ilerleyen zamanlarda içinden çıkılması daha zor bir sürece neden olmaktadır.  Örnek vermek gerekirse Anal Fistül yada diğer isimleri ile Perianal Fistül yada halk arasındaki tabiri ile Makatta Akıntı basit bir apse sorunu ile başlayıp, gerekli önlem alınmaması halinde kalın bağırsağın son kısmı ile cilt arasında bir kanal / tünel benzeri bir yapıya neden olmaktadır. Anüs bölgesinde akıntı, kötü koku  ve ağrının sık görüldüğü bu durum insanı canından bezdirebilir.

Anal Fistül Nedenleri

Başlıca nedeni yazının giriş kısmında da belirtildiği gibi çok fazla ciddiye alma gereği duymadığımız apse problemi olup, makatta şişlik ve ağrıya neden olan apseler boşaltılmaması halinde belli bir süre içerisinde kendi kendine boşalacaktır. Fakat bu boşalma kontrol dışı bir şekilde olup, bir çoğu cilt altına olmaktadır.

Makat Apsesi Nedir, Neden Olur?: Çoğu zaman makatta şişlik ve ağrı ile ortaya çıkan apse problemi kesinlikle önemsenmesi gereken sağlık sorunu olup, nedenlerine baktığınızda normal bir durumun anormal hale dönüştüğünü görürsünüz. Anüs bölgesinin nemine sağlayan tükürük bezi benzeri 4-6 adet yapı olup, bunların tıkanması sonucu salgılanan sıvı cilt dışına çıkamayarak şişliğe ve tabii ki ağrıya neden olmaktadır. Böylesi bir durum ile karşılaştığınız anda mutlaka bir doktora giderek oluşan apseyi boşalttırmak gerekir. Aksi halde cilt altına boşalacak olup, işte bu noktada sıkıntılı bir süreç başlamaktadır.

Apse Ciltte Doku Hasarına Neden Olur: Cilt altına boşalan apse çok masum bir durum olmayıp, içerisinde ki mikroplarla bulunduğu dokuya kısa sürede büyük hasar vermektedir. Bu hasar genelde 2,5 cm alanda kanala neden olmaktadır. Cilt ile kalın bağırsağın son kısmına kadar uzanan bir tünel haline gelmektedir. Kalın bağırsağın son kısmından gelen dışkı ile sürekli kirlendiği için kendi kendine iyileşmesi neredeyse imkansızdır. Mutlaka bu alanda tecrübeli bir doktor tarafından tedavi edilmesi gerekir.

Perianal Fistül Belirtileri

Anüs bölgesinde görülen bir çok hastalık gizli olmayıp, her gün karşınıza çıkan belirtileri olmaktadır. Onlardan biride Anorektal Fistül olup, iç çamaşırda ıslaklık ve kötü kokuya neden olan bir akıntı, şişlik ve çoğu zaman dayanılmaz ağrı problemleri görülmektedir.

Makatta Akıntı
En belirgin yönü ciltten kabarık bir şekilde bir yapısı olan ve çoğu zaman irinli akıntıya neden olan bir delik görülür. Yani bunu görmek içim herhangi bir görüntüleme cihazına gerek duyulmaz. Çıplak gözle bakıldığında makat bölgesindeki delik ve akıntı çok kolay gözlemlenir. Tabii ki bu akıntı her zaman Fistül olmayabilir. Kıl dönmesi hastalarında görülen iltihap problemi olabilmektedir. Bu nedenle mutlaka bir doktora (Proktoloji Uzmanına) muayene olmanız gerekmektedir.

Makatta Şişlik ve Ağrı
Kalın bağırsaktan gelen dışkı her zaman rahatça anüs dışına çıkamayabilir. Kanalın dış ağzında oluşan tıkanıklığa bağlı apse oluşacaktır. Bu durumda büyüklüğü her insanda değişik olacak şekilde şişlik ve ağrıya neden olmaktadır. Yani görünen o ki makatta yaşanan ağrı, akıntı, kanama, şişlik gibi tüm sorunlarda mutlaka doktora başvurmak gerekir. Peki bu tür şikayetleri yaşayan insanlar hangi doktora / bölüme başvurması gerekir?

Perianal Fistül İçin Hangi Doktora Gidilir?
Hastalığın yapısı ve ortaya çıkan belirtilerini gördüğümüzde mutlaka doktora başvurulması gerektiğini öğrendikten sonra şimdide bu tür sorunlar için hangi doktora ve bölüme gidilmesi gerektiğine bakalım. Tüm makat hastalıklarında olduğu gibi mutlaka Genel Cerrahi bölümüne muayene olmak gerekir. Genel Cerrahi tıp alanında en yoğun bölüm olması nedeniyle kendi içerisinde branşlaşmaya gitmiş ve makat hastalıkları teşhis, tedavisinde Proctoloji uzmanları ön plana çıkmıştır. Yani anüs bölgesi problemleri için gitmemiz gereken bölüm Genel Cerrahi imkanınız varsa seçim yapmanız gereken doktor ise Proctoloji Uzmanı (Proctolog) olmalıdır.

IDEA Kliniklerde Ücretsiz Anal Fistül Muayenesi
Türkiye’nin 4 büyük şehri İstanbul, Ankara, İzmir ve Bursa’da açtığı klinikler ile tüm makat hastalıkları teşhis ve tedavisi alanında SGK anlaşmalı olarak hizmet veren kurum her biri alanında en az 20 yıllık deneyimi olan Proktoloji uzmanlarından oluşmaktadır. SSK, Bağkur, Memur, Memur Emeklisi ve TSK Personeli muayenelerinden ücret alınmamaktadır. Yani size en yakın klinikten ücretsiz muayene ile hizmet alabilirsiniz.

Kadın Genel Cerrahi Uzmanı Görev Yapıyor
Makat hastaları teşhis ve tedavisinde utanmayan neredeyse yoktur. Özellikle hanımlarda sık görülen bu durumu aşmak için genel cerrahi olan hastaneler tercih edilir. Idea Bakırköy kliniğinde bayan genel cerraha ihtiyaç duyan hastalar için Op. Dr. Seher Şirin görev yapmaktadır.

Perianal Fistül Tedavisi Nasıl Yapılır?

Şimdi sıra geldi hastalığın tedavisine, daha öncede belirttiğim gibi kendi kendine geçen bir hastalık olmayıp, mutlaka cerrahi müdahale gerekmektedir. Bu müdahale büyük oranda ameliyat yada Lazerle ameliyatsız şekilde yapılmaktadır. Daha doğrusu hastalığın komplike (karışık) yada inkomplike (basit) oluşuna bakarak tedavi yöntemi belirlenmektedir.

Anal Fistül Ameliyatı: İnkomplike yani basit problemlerde iç ve dışarıda bulunan ağızlar kesilerek temizlenir. Devamında anal kanal çıkarılarak uygulanmaktadır. Basit fistül problemlerinde %100 başarı ile uygulanan bu yöntem Komplike yani karışık fistül problemlerinde maalesef işi zorlaştırmaktadır. Çünkü fistül kanalı makat kaslarının altından, üstünden ortasından geçebilmektedir. Kesim esnasında makat kaslarının kesilmesi geri dönüşü olmayan bir sürece girmekte ve tedavi sonrası hastada dışkı ve gaz kaçırma problemi görülmektedir.

Komplike Anal Fistül İçin Seton Yöntemi: Gelişen teknoloji tabii sadece elektrik, elektronik ile sınırlı kalmadan aynı zamanda sağlık alanında da bir çok şekilde karşımıza çıkmaktadır. Tedavisi için geliştirilen uygulamalardan biride Lazer ve Seton uygulaması olup, özellikle karışık Fistül probleminde dışkı kaçırma problemini ortadan kaldırmaktadır. Nasıl yapıldığına bakacak olursak farklı malzemelerden yapılmış bir ip dış ağızdan sokularak iç ağızdan çıkarılarak bağlanır. Bu ip aylarca o bölgede gergin bir şekilde kalarak haftada 1-2 mm düzeyinde kesik oluşturur. Makat kasları burada çok uzun bir sürede kesildiği için kasılıp, geri çekilmez. Normalde tedavisi mümkün olmayan yöntemlerde uygulanan Seton yöntemi ile tedavide %60-%70 başarı sağlanır.

Lazerle Fistül Tedavisi (Ameliyatsız)
Nasıl yapıldığına ayrıca bir konuda detayları ile bakacağız. Lazer başlığı dış kanaldan girerek dokuyu daha önce iç tespit edilen iç kanal ağzından çıkarılmaktadır. Bu işlemi yaparken aynı zamanda pilot ışın yardımı ile fistül kanalı takip edilmektedir. İç ağızdan çıkarılan lazer başlığına radyal enerji verilerek fistül traktının kontrollü bir şekilde tahrip olması sağlanır. Burada amaç fistül yolunu büyük oranda kapatmak olup, devamında ise sorunun tekrarlamaması için iç ağzın kapatılması sağlanır. Herhangi bir kesme işlemi yapılmadığı için gaz yada dışkı kaçırma gibi sorunlar yaşanmaz. Hemen hemen tüm hastalarda başarıyla uygulanmaktadır.

Perianal Fistül Bitkisel Tedavisi Mümkün mü?
Bitkisel ürün üreticileri akla yakın bir uygulama olsaydı şimdiye çoktan bitkisel karışım ve kremler üretilirdi. Fakat Anorektal Fistül tedavisi antibiyotik tedavisi bile mümkün olmayıp, bitkisel uygulamalar hiç bir işe yaramayacaktır.

Anal Fistül

Anal Fistül Tedavi Edilmezse Ne Olur?
Öncelikle bu hastalık var oldukça her gün iç çamaşırınızı ıslatan sarı renkte bir akıntı ve bazende kanam problemi ile karşı karşıya kalırsınız. Kötü bir konuya neden olan bu durum kişiyi canından bezdirecektir. Sadece bununla kalmayıp, aynı zamanda yeni kanallar oluşacak ve mutlaka komplike hale gelecektir. Üzgünüm ama bu şekilde 8-10 yıl geçirmeniz halinde makat kanseri problemi ile karşı karşıya kalırsınız.

163 Yorum

  1. Hocam fistülün ameliyatla tedavisi kolaymıdır? Eğer bu fistül tedavi edilirse sürekli çıkan anal apse sorunu ortadan kalkarmı? Apselerin nedeni sürekli iltihap gelen kanalmı? Birde son olarak devlet hastanelerinde lazerle tedavi varmıdır?.

    • Op. Dr. Seher Şirin (Genel Cerrahi Uzmanı)

      Fistülün ameliyatla tedavisi hem hasta hem cerrah açısından pek kolay değil. Basit fistüllerde genellikle pek sorunla karşılaşmayız,bunların nüks ihtimali de azdır. Komplike fistüllerde ise tedavi süreci uzundur ve riskleri daha yüksektir. ancak bu risklerden kaçıp ameliyat olmamak fistülü daha da zor hale getirir.Tekrarlayan apselerin kaynağı mevcut fistüldür ve her apsede fistül biraz daha kasların arasına yayılabilir.Benim bildiğim kadarıyla devlet hastanelerinde laser tedavisi yok, araştırmalısınız.

  2. İyi günler dilerim hocam. Fistül olma şüphesiyle doktora başvurdum. Ultrason çektir dedi. Ultrason kağıdında transrektal us yazıyor. Bir de üst tarafta biyopsi falan yazıyor. Bu ultrason acıtırmı hocam ve bunlar nedir?

    • Op. Dr. Seher Şirin (Genel Cerrahi Uzmanı)

      Transrektal usg makatın içinden cihazla makat kaslarına,arasındaki fistül traktına ultrason ile bakma işidir. Makat muayenesinden daha fazla acıtmaz. biyopsi illa alınacak diye bir şey yok.Alınması gereken bir şey bulunursa alınır. Anüsün daha iç kısmından biyopsi alınması acıtmaz.

  3. iyi günler hoca sorumu cevaplarsanız sevinirim. hocam ben 3 kere apse oldum. bunların altında yatan bir fistül sorunu olabilirmi? eğer fistül ameliyatı olursak sorun kökten halledilip apse oluşumu engellenebilirmi? bir de basit fistüllerin ameliyatında gaz ve dışkı kaçırma olayı yaşanabilirmi? sağolun

    • Op. Dr. Seher Şirin (Genel Cerrahi Uzmanı)

      3 kere apse olmanız ilk apseden sonra fistül gelişmiş olma ihtimalini düşündürür.Bu durumda fistül ameliyatı olmanız gerekir. Olmazsanız her apse sonrasında fistülünüz biraz daha ilerler,bu da fistül ameliyatının başarı şansını düşürür. Basit fistül ameliyatında gaz-dışkı kaçırma ihtimali daha azdır,genellikle kas kesmek zorunda kalınmaz. Fistülün kesin teşhisi ve cinsi muayene ve gerekirse MR la konabilir.

  4. yusuf taşkın

    Merhaba hocam . ben stajyerim .ablam istanbulda fissür ameliyatı (LİS) oluyor . komplikasyon olarak abse gelişiyor . abse bir kaç defa drene edildi . fistülü de var . doktorları absenin kurumasını beklemesi gerektiğini söylüyorlar . antibiyotik ve oturma banyosuna devam ediyor . ne yapmamız gerekitor bize yardımcı olabilir misiniz ?

    • Op. Dr. Seher Şirin (Genel Cerrahi Uzmanı)

      Abse oluştuktan 3 ay sonra fistül olup olmadığına karar verilir. Fistül daha önce varsa ve yeni bir apse oluşmuşsa apsenin kuruması beklenir. Yalnız bence apse ve iltihap varken sıcak suya oturulmaz, sıcak su iltihabı artırır.

  5. 1 ay önce lazerle fistül ameliyatı oldum yüzeysel fistül demişti doktor 1cm lik falanmış ama ameliyat olduktan 1 hafta sonra sıkıntılarım yine başladı ve geçen hafta doktora gittim iyileşmediğini söyledi.bu durum normal birşey mi lazer ameliyatından 1 hafta sonra tekrar açılma yapması ve sanki fistül dahada genişledi gibime geliyor.

    • Op. Dr. Seher Şirin (Genel Cerrahi Uzmanı)

      Yüzeyel ve 1 cm. lik fistül büyük olasılıkla basit fistüldür. Basit fistülde laserle tedavi önermiyorum. Başarı şansı karmaşık fistülde yüksek olmasına rağmen basit fistülde düşüktür. Fistül ameliyatından sonra bir süre (3 ay) geçtikten sonra tekrarlamış denilebilir. Doktorunuz fistülün nasıl bir fistül olduğunu, yaranın ne kadar geniş ve derin olduğunu nasıl laser kullandığını (bazı hastalar gerçek laser olmayan elektrokoteri de laser diye biliyorlar) daha iyi bildiğinden kafanızda oluşan soruları ona sormalısınız.

      • mr kağıdında yazan sağda periaanal düzeyde ve anüse açılım gösteren 1cm boyutunda post kontrast görüntülerinde kontrast tutulumu gösteren fistül traktı izlenmektedir.Belirgin apse formasyonu ayırt edilmemiştir. yazıyor ve doktor fistül traktının çapını 0.5mm civarı demişti ameliyat sonrası şuan ben ameliyat olalı bir ay oldu aynı bölgeden dışkı gelme sorunum var ve büyük ihtimal önümüzdeki hafta bir daha ameliyat olucam.

        • Op. Dr. Seher Şirin (Genel Cerrahi Uzmanı)

          Fistül tanısında muayene bulguları esas olmakla birlikte MR da basit fistül gibi görülüyor. Kasların arkasından geçmiyor. Açık ameliyatla kas kesilmek zorunda olmadığını düşünüyorum. Bence açık ameliyat daha iyi sonuç verir. Ama son karar muayene sonucuna göre belirlenmeli.

  6. Hocam apse drenajından sonra ne kadar akıntı sürerse fistül beklenir? 30-35 gün önce drene edilen apseden akıntı gelmesi normalmi?
    Bir de fistül ilk oluşumundaysa tedavisi kolay mıdır? Hastanede bayıltmadan yapılırmı?

    • Op. Dr. Seher Şirin (Genel Cerrahi Uzmanı)

      30 gün akıntıbiraz uzamış olsa bile normal sayılabilir.Apse oluşumundan sonra fistül diyebilmek için 3 ay beklemek gerekir. Fistül oluştuğunda erken aşamada ameliyat edilirse daha iyi sonuç alınır. Basit fistül dediğimiz fistül tipindeyse muayenehane ya da klinik koşullarında lokal anestezi ile narkozsuz yapılabilir.Komplike fistüllerde laser tedavisi gerekir.

      • Hocam bugün doktora gittim. Muayene etti. Fistül olabilir ultarson çekeceğiz dedi. Ondan sonra bakacağız dedi. Fistül oluşmuş olabilirmi, oluşmuşsa da ameliyat kolay olurmu? Gaz kaçırma vs yan etkilerinden kurtulunurmu?

        • Op. Dr. Seher Şirin (Genel Cerrahi Uzmanı)

          Doktorunuz muayene ile teşhis koyamamış,ultrason istemiş. Benim muayene etmeden bu konuda bir yorum yapmam hata olur. Fistül teşhisi muayenede görülenler şikayetleriniz ve oluşma süreci,apse geçirip geçirmediğiniz gibi bilgilerle birleştirilerek konabilir. Yine de bir sonuca varılamazsa ultrason, MR gibi tetkikler istenir.

  7. Hocam anal fistül amaliyat oldum yaram açık ne zaman kadar devam eder 8 gun oldu

    • Op. Dr. Seher Şirin (Genel Cerrahi Uzmanı)

      Fistül ameliyatından sonra yaranın kapanma süresi yaranın genişliğine,derinliğine,kişinin doku özelliklerine göre değişir. Bazen 1-2 ayı bulabilir. Yaranızın durumunu en iyi bilen kişi doktorunuz olduğundan ona sorarsanız daha gerçekçi cevap verebilir.

  8. Hocam merhabalar. 25 gün önce anal fistül ameliyatı oldum. ameliyattan 10 gün sonra kontrole gittim doktorum dikişleri almayacağını o bölgeye sürekli duş başlığı ile sıcak su tutmam gerektiğini ve dikişlerin düşeceğini söyledi ama dikişler hala düşmedi. Bir sorun olurmu aldırmam gerekir mi? Çünkü doktora tekrar kontrola bu ay sonu gideceğim ve eğer dikişler düşmezse toplamda 40 gün kadar orada duruyor olacaklar.Bir de hala özellikle tuvaletten sonra ağrım oluyor normal mi dir ? Şimdiden teşekkürler

    • Op. Dr. Seher Şirin (Genel Cerrahi Uzmanı)

      Dikişlerin alınacağını zannetmiyorum. O bölgeye genellikle eriyen,kendiliğinden düşen dikişler kullanılır. Alınması gerekseydi doktorunuz 25 gün tutmaz,sizi kontrole çağırırdı.Tuvaletten sonra ağrı olması normal. Fistülde bazen iyileşme süreci uzayabiliyor. Ağrıda artma, ateş gibi belirtiler olursa doktorunuza kontrole gitmelisiniz

  9. Merhabalar hocam size bi konuda fikir almak istedim ben 1 ay önce perianal fistülden ameliyat oldum. İyi bir doktora. Ameliyat sonrası bana kanalı göremediğini o bölgeyi temizledğini söyledi. Kanal olduğu halde gözükmeme ihtimali nedir? Ya da kanal yok mu? Şimdiden teşekkür ederim hocam sağolun.

  10. hocam iyi günler dilerim. Hocam 16 ekim 2017 de makat apsem boşaltıldı. Fakat şu an akıntı az bir şekilde devam ediyor. Fistül oldu diye korkuyorum. Şu an akıntı normal midir? Fistül denebilmesi için apse drenajından sonra ne kadar süre geçmesi gerekir? Bir de hocam fistül ameliyatı hakikaten zormu? İnterneten okuyorumda psikolojim bozuldu, zor diyorlar. Size danışmak istedim.

    • Op. Dr. Seher Şirin (Genel Cerrahi Uzmanı)

      Makat apsesinden sonra bir süre akıntı devam edebilir. Fistül oldu diyebilmek için 3 ay geçmesi gerekir. Bazı fistüller (basit fistül) lokal anestezi ile klinik koşullarında bile yapılabilir. Fakat bazıları kasların arkasından geçiyorsa (komplike fistül) ameliyat hem cerrah için hem de hasta için zordur. Bu tip fistüllere laser tedavisi gerekebilir.Şu anda bunları düşünmeniz erken,belki de fistül olmayacak.

      • Sağolun hocam. Ben bu apseyi başlangıçken açtırdım. Doktorum erken gelmen iyi oldu dedi ve uyuşturmadan drene etti.Bunun fistül oluşumuna bi faydası olurmu?

        • Op. Dr. Seher Şirin (Genel Cerrahi Uzmanı)

          Bir apse ne kadar erken tedavi olursa o kadar fistüle dönme ihtimali azalır. Apse kendine kasların oraya doğru yol açamadan tedavi olmuş olur. Bu konuda tedbirli davranmanız fistül oluşma ihtimalini azaltmıştır.

  11. Merhabalar hocam size bi konuda fikir almak istedim ben 1 ay önce perianal fistülden ameliyat oldum. İyi bir doktora. Ameliyat sonrası bana kanalı göremediğini o bölgeyi temizledğini söyledi. Kanal olduğu halde gözükmeme ihtimali nedir? Ya da kanal yok mu? Şimdiden teşekkür ederim hocam.

  12. Hocam internette isirgan otu cayi ve sodyum bikarbonatin bu hastaliga iyi geldigi yaziyor sizin bu konu hakkinda bir bilginiz varmi

    • Op. Dr. Seher Şirin (Genel Cerrahi Uzmanı)

      Makat fistülünün ilaç,bitki ya da başka bir şekilde tedavisi yoktur. Tek tedavi şekli ameliyattır. Ameliyatın şekilleri vardır.

  13. Hocam Bu Fissür İntahabı Partnerimizle İlişki Esnasında Bulaşırsa Partnerim ve Ben Ne Ölçüde Zarar Görürüz
    Önlem Gereklimi Korunmalı mıyız

    • Op. Dr. Seher Şirin (Genel Cerrahi Uzmanı)

      fistül demek istediniz sanırım .Fistül ve fissür farklıdır. Makatta olan iltihapların siğil,mantar gibi bazıları temasla bulaşır. Bakterilerle olan fistül itihabı bulaşmaz. Öncelikle muayene olun,teşhisiniz kesinleşsin. Duruma göre doktorunuza sormalısınız.

  14. Hocam merabalar ben 1 senedir bu hastalıkla mücadele ediyorum 2 kere MR cekildi. 1den fazla muayene oldum. 1 kaç defa da apse boşaltıldı. Ve dün tekrar oluştu hocam. Ben ameliyat olmak istemiyordum korktuğum için. Ama artik karar verdim olacağım inşallah. Doktor 2 3 kere olma ihtimalin çok yüksek dediler. Fistülün derin dediler hocam.Ameliyat olunduktan ne zaman sonra apse tekrardan oluşmaya başlar hocam sorum bu size. Sağolun iyigünler.

    • Op. Dr. Seher Şirin (Genel Cerrahi Uzmanı)

      Apse geçince fistül geliştiyse mutlaka ameliyat olmanız gerekir. Sizde de fistül gelişmiş.Ameliyat olmadığınız sürece apse tekrarlar,her apse fistülün biraz daha büyümesine ve karmaşık bir hal almasına neden olur. Geciktirmeniz durumunda başarı oranı da azalır.Bu nedenle apse geçince ameliyat olmanızı öneririm. Ameliyattan sonra tekrarlama ihtimali var ama her hasta tekrarlayacak diye bir kural yok.

  15. İyi günler yaklaşık 40 gün önce makat apse olmuştu doktor tarafından apse boşaltıldı . Ve ardından 15 gün boyunca antibiyotik kullandım antibiyotikler bittikten sonra özel bir hastanede tekrar muayene oldum doktorun söylediği hemoroid , fistül ve fissür var sen dedi iki gün sonra ameliyat edelim dedi ben de kafama yatmadığından dolayı aynı ertesi gün ege Üniversitesi proktoloji bölümünden randevu aldım doktora göründüm doktor baktıktan sonra yaklaşık iki ay sonra ameliyat edip etmeyeceğimize karar verebiliriz dedi fakat bu süre en sonra akıntım giderek artmaya başladı ara ara şişmeler tekrar sönmeler başladı sizce ne yapmalıyım

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir